Arjen van der Cruijsen Lichtontwerp
Menu
Menu
Arjen van der Cruijsen Lichtontwerp
Op 11 januari werd de ‘OVL Monitor 2022’ gepresenteerd. De OVL-monitor is een initiatief van OVLNL/IGOV. Een inventarisatie en rapportage van de stand van zaken van de openbare verlichting in Nederland. Het geeft inzage in alle OVL aspecten en een blik op de toekomst van de openbare verlichting.
Voor deze editie werd ik geïnterviewd door OVLNL. In het resulterende artikel deel ik mijn visie op hoe je écht duurzaam de klimaatdoelen kunt halen. Hieronder integraal het artikel zoals gepubliceerd in de ‘OVL Monitor 2022’.
beeld: OVL Monitor 2022 – OVLNL
Tot voor kort bleef energiebesparing en reductie van CO2 meestal beperkt tot een vraag naar het verledden van de installatie, met daarbij dezelfde eisen aan het lichtbeeld. Het resultaat was vaak: minder verbruik van energie maar méér lichtopbrengst (‘voor méér veiligheid’).
Door het Klimaatakkoord, maar zeker ook door de huidige energiecrisis, staat de vraag naar besparing hoger op de agenda. De groeiende maatschappelijke bewustwording van onze invloed op het milieu draagt hier ook aan bij. Nu is de vraag meer gebalanceerd: hoe kunnen we verlichten met zo min mogelijk energieverbruik, minimale CO2-uitstoot, veilig én goed voor mens en milieu?
De belangrijkste pijlers voor reductie energiegebruik en CO2-uitstoot tot 2030 zijn een lager lichtniveau, efficiënte armaturen met een duurzame herkomst en alleen licht waar je het echt nodig hebt. Ofwel, laat het donker waar het veilig kan. Tussen kruispunten in heb je bijvoorbeeld minder verlichting nodig. Hierdoor vallen de feller belichte kruispunten zelfs beter op en creëer je ook veiligheid. Bovendien neemt het menselijke oog het niet of nauwelijks waar als het lichtniveau tot 20 procent lager is. Begin in het centrum al met een lager lichtniveau. Zo kun je alle omliggende straten tot de rand van de gemeente minder fel verlichten en heb je de eerste 20% besparing al te pakken.
beeld: OVL Monitor 2022 – OVLNL
Bij lichtontwerp speelt dit zeker een rol, evenals het beschermen van flora en fauna door het voorkomen van lichthinder. Naast deze drie duurzaamheidsaspecten zijn ‘functionaliteit’ en ‘kosten’ belangrijke factoren. Het is de kunst om een goede balans te vinden. De sleutel daartoe is informatie. Functionaliteit, van veiligheid tot esthetiek en van productiviteit tot welbehagen, kan op veel manieren bereikt worden. Meer of minder duurzaam. Goedkoop en duur. Bijvoorbeeld: een duurzaam en efficënt armatuur is vaak duurder bij aanschaf, maar op de lange termijn is er veel meer energiebesparing en CO2-reductie en is er minder onderhoud nodig. Het resultaat: onder aan de streep lagere totaalkosten en beter voor mens en milieu. Als lichtontwerper is het zaak deze informatie te verzamelen, door te rekenen en inzichtelijk te maken. Dan kan een gemeente de juiste keuze maken, op basis van betrouwbare informatie.
In de projecten waar we aan werken, meten we de huidige situatie en berekenen we de toekomstige situatie. Monitoren wordt steeds belangrijker, de doelstellingen en eisen rondom energieverbruik, CO2-uitstoot en duurzaamheid in het algemeen worden steeds strenger. We geven gemeenten de juiste tools zodat ze een weloverwogen afweging kunnen maken in functionaliteit, kosten en duurzaamheid. Hierbij maken we de langetermijngevolgen inzichtelijk, zodat het duidelijk is wat de impact is van bepaalde keuzes. Ook kunnen we zo gaandeweg bijsturen als de eisen verscherpen of veranderen.
Mijn ideaalbeeld is een donkere nacht en een reductie van het licht met een factor tien. Zo krijgen we een beter bioritme en een betere verbinding met de natuur. We moeten denken in termen van verminderen, hergebruiken en recyclen. Daarnaast verwacht ik veel nieuwe technieken: de verdere ontwikkeling en inzet van natuurlijke verlichting, reflectie, laser- en mobiele verlichting bijvoorbeeld. Maar we moeten ook nadenken over de vraag bij wie de verantwoordelijkheid ligt voor goed licht. De kwaliteit van de verlichting van auto’s en fietsen neemt toe. Moeten we de verantwoording van verlichting niet méér bij de gebruiker leggen? Straatverlichting hoeft niet vanzelfsprekend te zijn in de toekomst.
Over de auteur
Arjen van der Cruijsen werkt sinds 2012 als lichtontwerper. Daarvoor rondde hij de Master in Architecturaal Lichtontwerp af aan de Polytechnische Universiteit van Madrid. Hij ontwerpt licht voor bedrijven, overheden en particulieren op basis van de nieuwste technieken en inzichten. Dit doet hij volgens de filosofie: Licht draait om jou. Het laat je zien, kijken en verwonderen.